Poszukiwanie początków nabożeństwa majowego należy rozpocząć od wyjaśnienia, czego szukamy. Wielu badaczy sprzecza się między sobą o blisko 1300 lat historii. Czym innym jest oddawanie kultu Maryi w wiosennym miesiącu (ok. V w.), czym innym powstanie struktury nabożeństwa majowego (XVIII w.), czym innym zaś dzieje Litanii loretańskiej (XII/XVI w.). Nawet dzisiaj istota tego nabożeństwa leży w śpiewach na cześć Maryi, nie zaś w takiej czy innej strukturze. Wszak w wielu miejscach spotykamy ludzi gromadzących się na majówce przy kapliczkach, przydrożnych krzyżach, by śpiewać pieśni ku czci Maryi oraz Litanię loretańską.
W Polsce nabożeństwo majowe znane było już w XVIII w., ale raczej tylko w sodalicjach i nowicjatach zakonnych. W szerszym wymiarze odprawiano je dopiero w XIX w. W Tarnopolu zaprowadził je o. Franciszek Ksawery Asum SJ w 1827. Następnie zaprowadzono je w 1832 r. we Lwowie, gdzie o. Wincenty Buczyński SJ w 1839 wydał po polsku dziełko o. Lalomii. W 1846 o. Iwo Czeżowski SJ (autor tekstu pieśni Idźmy, tulmy się jak dziatki) pozostawia świadectwo o istnieniu majowego nabożeństwa w Nowym Sączu. W 1837 misjonarze wydali w Warszawie majowe nabożeństwo o. Lalomii, co o. Teofil Bzowski SJ uważa za początek tego nabożeństwa w Warszawie. Jednak ks. Karol Mrowiec CM uważa, że początek nabożeństwom majowym w Warszawie dał ks. Andrzej Dorobis CM, ale dopiero w 1852. W Krakowie najprawdopodobniej pierwsze nabożeństwo majowe, za sprawą Walerego Wielogłowskiego, odprawiono w 1849 roku w Kościele Mariackim. Tenże Wielogłowski w następnym roku wydał książkę pt. Nabożeństwo majowe zebrane i na polskie przełożone. Jezuita o. Czeżowski uważa, że pierwsze w Krakowie nabożeństwo majowe odbyło się w kościele św. Piotra, a zaprowadził je ks. Zygmunt Goljan. W 1850 nabożeństwo majowe, przy licznym udziale ludu, odbywało się także w Krakowie u karmelitów na Piasku, zaprowadzone przez ks. Antoniewicza. W latach 1859 – 1864 władze wszystkich polskich diecezji poleciły duchowieństwu zaprowadzenie majowego nabożeństwa.
W kościołach zwykło się odprawiać nabożeństwo na dwa sposoby: na początku wystawia się Najświętszy Sakrament i przed nim odbywa się całe nabożeństwo, lub w drugi sposób: przed wizerunkiem Matki Bożej śpiewa się pieśń maryjną, Litanię loretańską z wersetem, modlitwą i antyfoną Pod Twoją obronę, następnie głosi się, albo czyta odpowiednie rozważanie (uwzględniające np. okres wielkanocny). Potem celebrans przechodzi do głównego ołtarza, przy śpiewie odpowiedniej pieśni wystawia Najświętszy Sakrament, odprawia krótką adorację i po odśpiewaniu pieśni eucharystycznej odmawia modlitwę, udziela błogosławieństwa Najświętszym Sakramentem, po czym śpiewa się pieśń eucharystyczną i na zakończenie – pieśń maryjną. W niektórych świątyniach w pierwszym i ostatnim dniu maja odbywa się procesja maryjna z zapalonymi świecami i obrazem.
Na zakończenie przytoczę pierwsze zdania wspomnianej encykliki Pawła VI: Z nadejściem miesiąca maja, który pobożność wiernych już od dawna poświęciła Maryi Bogurodzicy, a duch Nasz przepełnia się radością, dostrzegamy wzruszające widowisko wiary i miłości, jakie wkrótce przedstawi cała ziemia na cześć Królowej Niebios. W tym bowiem miesiącu chrześcijanie, i w świątyniach i w domach, składają Bogurodzicy Dziewicy z tradycji przejęte hołdy czci i miłości. A w zamian zazwyczaj w tym czasie spływają z tronu naszej Matki częstsze i obfitsze dary Bożego zmiłowania. Więcej…
